KANOLA
Kolza tohumunun ıslah edilmesi sonucu elde edilmiş olan, kalp kası üzerinde olumsuz etki yapan anti besleme özellikte ki yağ asidi ve sülfür bileşikleri bakımından zengin olan uçucu yağ maddesi ihtiva etmeyen bir bitki türüdür.
Bu ürünün yetiştirilmesi ve geliştirilmesi yönünde ki çalışmaları önce Kanada da yapıldığından ona İngilizce “CanadianOilLowAcid” yani Düşük Asitli Kanada yağı sözcüklerinden türeme “ KANOLA” adı verilmiştir.
Kışlık ve yazlık olmak üzere iki fizyolojik yetişme dönemine sahip bir yağ bitkisidir. Tane içeriğinde %38-50 oranında yağ ve %16-24 oranında protein ile önemli bir yağ bitkisidir. Bitkisel yağ kaynağı olarak yağlı tohumlu bitkiler gurubuna mensup ayçiçeği, soya, pamuk, ve yer fıstığı arasında üretim açısından üçüncü sırayı almaktadır. Dünya genelinde yıllık 22 milyon ton üretim kapasitesine sahip olmakla birlikte en çok üreten ülkeler Çin 4.5, Hindistan 4.4, Kanada 2.8, Polonya 0.5, Fransa 0.47, Pakistan ve Almanya 0.4, ve İngiltere 0.3 milyon ha ekim alanına sahiptir.
Ülkemizin kanola ile tanışması 1960 yılında balkanlardan gelen göçmenler vasıtasıyla kolza adı ürün literatüründe ki yerini almış ve elverişli arazi bakımından Trakya bölgesinin verimli arazilerinde kendisine ekim alanı bulmuştur. Rapiska, rapitsa, kolza isimleriyle de bilinir. Ancak kolza ürününün yağında insan sağlığına zararlı erüsik asit, küspesinde de hayvan sağlığına zararlı glukosinolat bulunması nedeniyle 1979 yılında ekimi yasaklanmıştır.
Eskiden kolza olarak isimlendirilen çeşitlerdeki % 45-50 oranındaki Erüsik asit içeriği ve glukosinolat maddesinin ıslah çalışmaları ile % 0 düzeyine düşürülmesi kolzanın bitkisel yağ ihtiyacı için yeniden üretime alınmasını sağlamıştır. Türkiye'de bitkisel yağ açığını kapatmak amacıyla kanola tarımının yaygınlaşması için çalışmalar sürmektedir.
Almanya gibi başta gelen AB ülkelerinde Kanola ekimi yaygın olup, yağından Biyolojik Dizel üretilip dizel araçlarında kullanılabilmektedir. Yeni model dizel araçlarda sorunsuz kullanılabilirken, daha eski modellerde yağın agresif olması sebebi nedeniyle hortum ve contalarında değişiklikler yapılarak modifize edilebiliyor. Gıda sanayiisinde nötr özelliği sebebinden dolayı kızartma veya konserve yağ olarak kullanılmaktadır.
